دخالت و همکاری در ارتکاب جرم همیشه به صورت مستقیم در عملیات اجرایی نمی باشد بلکه گاهی به شکلی از این همکاری به صورت غیر مستقیم است. به عنوان نمونه مجازات معاونت در جرایم نابالغ یعنی فرد دیگری را تشویق به ارتکاب سرقت می کند، یا برای او وسایل ارتکاب جرم سرقت مانند نردبان تهیه در اختیار او قرار می دهد تا جرم سرقت را مرتکب شود بدون آنکه خود در عملیات جرم سرقت دخالت داشته باشد. این شکل از همکاری و دخالت در ارتکاب جرم را معاونت در ارتکاب جرم می نامند. اثبات معاونت یا رفع اتهام معاونت مستلزم دخالت وکیل خوب می باشد.
مجازات معاونت در جرایم نابالغ
در خصوص انتساب جرم ارتکابی قبلا بیان کردید که از جمله ارکان مسوولیت کیفری آن است که صدمه یا زیان وارده که به عنوان مجرمانه دارد از نظر مادی و روانی باید به فرد قابل اسناد باشد و الا وی مسوولیت کیفری نخواهد داشت. ماده ۱۲۸ لایحه قانون مجازات اسلامی در این خصوص مقرر داشته است : «هرکس از فرد نابالغ به عنوان وسیله ارتکاب جرم مستند به خود استفاده نماید به حداکثر مجازات قانونی همان جرم محکوم می شود….»
به نظر می رسد که امر انتساب جرم ارتکابی تنها به اشخاص نابالغ اختصاص نخواهد داشت و حکم مذکور قابل تسری به هر فردی که به عنوان وسیله و بزار دیگری عمل می نماید،خواهد بود. بنابراین اگر فردی شخص بالغی را به اجبار یا به حالت مستی وادار به ارتکاب جرمی کند ،به طوری که همانند ابزاری در اختیار اوست مسوولیت کیفری نخواهد داشت و فرد وادار کننده مسوول است. در رفتار ارتکابی از سوی فرد نابالغ که خوب و بد فعل ارتکابی را نمی داند.
به عبارت دیگر از نظر روانی و ذهنی زمانی که فعل انتساب به وی نباشد، وی فاقد مسوولیت کیفری است وکیل کیفری خوب در مشهد باید به دنبال عامل دیگری رفت. مجازات معاونت در جرایم نابالغ در مواردی که فرد نابالغی همانند کودکانی که نمی توانند خوب را از بد تمییز دهند (صغییر غیر ممیز)، فردی او را وادار به انجام رفتاری می نماید به طوری که صغیر غیرممیز همانند ابزار و وسیله ای در اختیار او باشد رفتار نابالغ عقلا و منطقا قابل انتساب به وی نخواهد بود و فرد وادار کننده مسوولیت رفتار او را به عهده دارد و چنانچه رفتار جرم باشد او باید پاسخگو باشد.
