خرید مال مسروقه، ماده ۶۶۲
هرکس با علم و اطلاع یا با وجود قرائن اطمینان آور به اینکه مال در نتیجه ارتکاب سرقت به دست آمده است
آن را به نحوی ار انحاء تحصیل یا مخفی یا قبول نماید یا مورد معامله قرار دهد
به حبس از شش ماه تا سه سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
آرای دیوان عالی کشور:
( رای شماره: ۳۴۶ مورخه ۱۳۱۷/۲/۱۹)
ماده ۲۳۰ [۶۶۲ ق.م.ا.] که می گوید هرکس عالما و عامدا اشیاء مسروق را مخفی کند
به قرینه قید علم و برحسب مستفاد از ظاهر آن ناظر به موردی است
که پنهان کننده خود شرکت در اصل سرقت نداشته و عمل او فقط پنهان کردن مالی باشد
که به وسیله سرقت دیگری به دست آمده است
بنابراین صدور دادنامه به محکومیت کسی از جهت سرقت و هم از جهت اخفاء مال مسروق مجوز قانونی ندارد.
( رای شماره:۱۲۵۴ مورخه ۱۳۲۴/۴/۲)
تحقق بزه موضوع ماده ۲۳۰ [ماده ۶۶۲ق.م.ا.] موقوف به تحقق اصل سرقتی است که مال مورد اتهام به آن وسیله به دست آمده
و به عبارت دیگر وقوع سرقت از عناصر و ارکان تشکیل دهنده بزه مزبور است.
«بنابراین در مورد این ماده دادگاه موصوف به تحقیق در اطراف سرقت است و پس از تحقق سرقت و مسروقه بودن مال، خرید یا اخفاء آن باید مورد توجه و رسیدگی واقع شود.
( رای شماره: ۱۰۲۳)
شرط تحقق بزه موضوع ماده ۶۶۲ قانون تعزیرات که در متن آن قید شده عالم بودن مرنکب به مسروقه بودن مال است
بنابراین صرف خرید مال مسروق کافی برای تحقق بزه نیست و دادگاه بایستی پس از احراز این معنا مبادرت به اصدار رای نماید.
(رای شماره: ۱۹۸۲)
خرید مال مسروق با علم به مسروقه بودن آن یک نوع اخفای آن محسوب بوده و مشمول ماده ۶۶۲ قانون تعزیرات است.
(رای شماره: ۲۱۲۲ مورخه ۱۳۳۶/۵/۲۳)
اگر مال مسروق نزد کسی کشف شود که عالم به مسروقه بودن مال نبوده،
در این صورت مشمول شق ۲۳ ماده ۳ آیین نامه امور خلافی خواهد بود.
نظریات مشورتی:
(نظریه شماره: ۳ مجله هفته دادگستری مورخه ۱۳۴۳/۱۲/۱۲)
سوال: هرگاه یکی از اتباع ایران در خارج از مملکت مرتکب سرقت گردیده
و اموال مسروقه را برای برادران خود که عالم به عدم تمکن او بوده ارسال نموده
و سپس به ایران مراجعت نماید آیا با احراز وقوع جرم می توان برادران متهم را به اتهام اخفاء مال مسروقه تعقیب نمود؟
جواب: برادران متهم در صورتی که با علم به مسروقه بودن وجوه آن را دریافت و مخفی نموده باشند به اتهام اخفاء مال مسروقه قابل تعقیب هستند.
(نظریه شماره: ۱۸۴/۷ مورخه ۱۳۷۲/۱/۱۵)
معامله اموال مسروقه غیر قابل گذشت است.
(نظریه شماره: ۳۱۳۸/۷ مورخه ۱۳۷۵/۱۱/۱۵)
در خصوص پرداخت ضرر و زیان به صاحب مال معاون در سرقت و خریدار مال مسروقه مسوولیت تضامنی دارند
و صاحب مال مخیر است با تقدیم درخواست، ضرر و زیان حاصل از جرم را از هریک از آنان مطالبه نماید
و در مورد استرداد مال، صاحب مال می تواند از کسی که مال مسروق در نزد او است آن را استرداد کند.
وکیل کیفری در مشهد
(نظریه شماره: ۴۲۳۱/۷ مورخه ۱۳۷۸/۸/۱۸)
ماده ۶۶۲ ق.م.ا. ناظر است به غیر سارق. (وکیل مال مسروقه در مشهد)
(نظریه شماره: ۴۲۳۱/۷ مورخه ۱۳۷۸/۸/۱۸)
سارق که مالی را سرقت نموده و آن را به فروش رسانیده مرتکب دو بزه مستقل گردیده است
یکی سرقت و دیگری انتقال مال غیر، زیرا فروش مال مسروقه از طرف سارق انتقال مال غیر محسوب می گردد
و از لحاظ کیفری قابل تعقیب استو با مستحق للغیر در آمدن اموال خریده شده
و استرداد آن به صاحب مال برای خریدار مال مسروقه متضرر،
در صورت عدم علم به مسروقه بودن، حق تقدیم دادخواست ضرر و زیان در صورت تعقیب امر کیفری وجود دارد.
(نظریه شماره: ۵۴۰۱/۷ مورخه ۱۳۷۹/۸/۲۶)
سارق و خریداران مال مسروقه چه علم به مسروقه بودن داشته باشند یا نداشته باشند مکلف به رد مال هستند.
النهایه خریدارانی که به مسروقه بودن آن واقف نبوده اند از کیفر مبرا هستند چون عنصر معنوی جرم در فعل آنها نیست.
نشست های قضایی:
سوال: شخصی اقدام به سرقت کرده و سپس شیء مسروقه را به فرد دیگری فروخته است
آیا دادگاه بدون شکایت خریدار می تواند با رعایت ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی دو مجازات تعیین نماید؟
جواب (نظر کمیسیون – نشست قضایی دادگستری شهرکرد، تیر ۸۱)
چنانچه شخصی که اقدام به سرقت کرده، مال مسروقه را بفروشد،
عمل او از این حیث طبق ماده ۶۶۲ قانون مجازات اسلامی قابل مجازات نیست،
ولی ممکن است تحت عناوین جزایی دیگر قابل تعقیب و مجازات باشد.
سوال: چنانچه مباشر و معاون در سرقت اموال مسروقه را مابین خود تقسیم و تحصیل نمایند
آیا علاوه بر مباشرت و معاونت سرقت به مجازات تحصیل مال مسروقه
موضوع ماده ۶۶۲ قانون مجازات اسلامی محکوم خواهند شد؟
جواب ( نظر کمیسیون – نشست قضایی دادگستری بهشهر، خرداد۸۶)
در مورد مباشر جرم سرقت، تحصیل مال مسروقه مصداق ندارد و نمی توان تحت این عنوان نیز متهم را تعقیب و مجازات کرد،
اما در مورد معاونت در این جرم نظر به اینکه اقدامات معاون مربوط به قبل از تحقق جرم یا مقارن با آن است
به محض وقوع سرقت، معاونت نیز تحقق می یابد.
بنابراین، چنانچه پس از خاتمه سرقت معاون در این جرم قسمتی از مال مسروقه را تحصیل کند
تحت این عنوان نیز قابل تعقیب و مجازات است. (وکیل مال مسروقه در مشهد)
سوال: چنانچه سارق مال مسروقه را به فروش برساند
آیا مجازات ماده ۶۶۲ قانون مجازات اسلامی در مورد وی اجرا خواهد شد؟
جواب ( نظر کمیسیون – نشست قضایی دادگستری اسفراین، اسفند ۸۵)
از عبارت صدر ماده ۶۶۲ که می گوید «هرکس با علم و اطلاع یا با وجود قراین اطمینان آور به اینکه
مال در نتیجه ارتکاب سرقت به دست آمده است آن را به نحوی از انحا تحصیل یا مخفی یا قبول کند»
مستفاد می شود قانونگذار مرتکب جرم منظور در این ماده را شخص غیر از مباشر جرم سرقت می داند.
بنابراین در صورتی که سارق مال را به انحای مقید در این ماده مورد استفاده قرار دهد
در حقیقت به انگیزه خود از سرقت جامه عمل پوشانده و مرتکب جرم جدید نشده است.
خرید و فروش مال مسروقه
سوال: وقتی که مال خر، مال مسروقه را به صاحب مال مسترد کند و سوءنیت وی احراز نشود و حکم به برائت وی صادر شود،
آیا در ضمن صدور حکم به رد وجه اخذ شده از مال، نسبت به قیمت مال مسروقه نیز اظهار نظر می شود؟
جواب ( نظر کمیسیون – نشست قضایی دادگستری میانه، آبان ۸۳)
با توجه به مندرجات مادخ ۶۶۲ قانون مجازات اسلامی الزامی بر دور حکم به رد قیمت مال مسروقه به مال خر وجود ندارد
در صورت مطالبه می تواند از طریق تقدیم دادخواست به مراجع حقوقی صالحه اقدام کند.
سوال: اگر سارق احشام را از محل خارج و با طی مسافتی آنها را به کامیون سوار و به محل دیگری ببرد،
اتهام راننده کامیون با علم به مسروقه بودن احشام چیست؟ معاونت در سرقت است؟ آیا جرم است؟
جواب ( نظر کمیسیون – نشست قضایی دادگستری شهرکرد، مهر ۸۴)
در فرض سوال که مال مسروقه از محل قرار گرفتن آن و یا حرز خارج و پس از طی مسافتی آن را سوار کامیون کرده اند
در حقیقت راننده کامیون در عملیات مادی سرقت و قصد و نیت اولیه سارق دخالت نداشته
بنابراین در جرم اصلی مسئولیتی تحت عنوان مباشرت یا مشارکت یا معاونت نداشته است
لیکن پس از رسیدن مال مسروقه و ورود محل آن با کامیون چون راننده علم به مسروقه بودن مال و محموله داشته است
جرم وی از مصادیق ماده ۶۶۲ قانون مجازات اسلامی است که درباره او اعمال مجازات خواهد شد.
وکیل مشهد ، مشاوره و وکالت تخصصی
