حقوق متهم
حق احضار قبل از تفهیم اتهام
حق احضار قبل از تفهیم اتهام در ماده ۲۱۳ قانون آئین دادرسی کیفری ۱۳۹۲پیش بینی شده است.
توضیح این حق این است که اگر شخصی به جهت دیگری (بدون عنوان متهم) نزد مقامات دادسرا حضور یافته باشد
و در این لحظه آن مقام قضایی اتهامی را متوجه وی بداند، نمی تواند به او تفهیم اتهام کند؛
بلکه باید ابتدا او را با ذکر اتهام به طور رسمی احضار نموده و سپس به وی تفهیم اتهام کند
حق آگاهی از علت احضار
حق آگاهی از علت احضار و نتیجه عدم حضور، از حقوق متهم است که واجد جنبه جرم شناختی است.
این حق در ماده ۱۷۰ قانون آئین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ پیش بینی شده است. در آن ماده تصریح شده است
که در احضاریه باید علت احضار و نیز نتیجه عدم حضور قید شود و احضاریه را نیز باید مقام قضایی امضاء نماید.
دلالت این حق بر جنبه جرم شناختی در این است که دقت امر احضار اشخاص را بالا می برد و موجب می شود
که ناخواسته و یا به عمد شخصی که دلیل کافی بر توجه اتهام به وی وجود ندارد احضار نگردد.
حق آگاهی از موضوع و ادله اتهام
حق اطلاع از موضوع اتهام و ادله یکی دیگر از حقوق متهم است که در ماده ۴۶ قانون آئین دادرسی کیفری ۱۳۹۲مطرح شده است.
در ماده یاد شده ضابطان قضایی موظف شده اند به محض این که شخصی را به عنوان متهم باز داشت کردند،
موضوع اتهام و ادله آن را به وی ابلاغ و بلکه تفهیم نمایند. وجود این وظیفه برای ضابطان قضایی مانع از آن می شود
که بدون دلیل کافی افراد را بازداشت نمایند؛
زیرا در این صورت نمی توانند به وظیفه قانونی خود که در ماده ۴۶ تبیین شده است عمل نمایند.
حق دسترسی به وکیل
درماده ۵ قانون آیین دادرسی کیفری امده است: متهم باید در اسرع وقت، از موضوع و ادله اتهام انتسابی آگاه
و از حق دسترسی به وکیل مشهد و سایر حقوق دفاعی مذکور در این قانون بهرهمند شود.
همچنین ماده ۳۵ قانون اساسی تصریح دارد در همه دادگاه ها طرفین دعوی حق دارند برای خود وکیل نتخاب نمایند
و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم گردد. همچنین ماده ۳۵ قانون اساسی تصریح دارد.
حق سکوت متهم
یکی از حقوق بنیادین هر متهم، حق سکوت است؛
یعنی متهم حق دارد پاسخ سوالات مقام قضایی را ندهد و سکوت کند.
در اینگونه موارد، مرجع قضایی حق ندارد او را وادار به پاسخگویی کند، بلکه مکلف است
سکوت متهم را در صورتمجلس قید کند و برای کشف حقیقت راجع به ادله دیگر تحقیق کن
قبل از حضور در نزذ مقام محترم قضایی موضوع خود را با وکیل مشهد مطرح نمایید .