مطالبه ضرر و زیان جرم
دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرمگ اه کیفری نیست ،
مگر آنکه مدعی خصوصی پس از اقامه دعوی در دادگاه حقوقی متوجه شود
که موضوع واجد جنبه کیفری نیز بوده است که در این صورت می تواند با استرداد دعوی به دادگاه کیفری مراجعه کند
اما چنان چه دعوای ضرر و زیان ابتدا در دادگاه کیفری مطرح و صدور حکم کیفری به جهتی از جهات قانونی با تاخیر مواجه شود
مدعی خصوصی می تواند با استرداد دعوی برای مطالبه ضرر و زیان به دادگاه حقوقی مراجعه کند
و چنانچه هزینه های دادرسی را پرداخته معاف از پرداخت دوباره است
منظور از ضرر و زیان
ضرر و زیان مادی :
به خسارت های اطلاق می شود که بر مال یا جسم یا بر منافع انسان وارد میشود .
بنابرین اگر در نتیجه جرمی جراحت و یا نقص عضوی بر بدن وارد شود جزو ضرر و زیان های مادی محسوب می شود
ولی از آنجایی که در سیستم حقوقی ما دیه تعلق می گیرد آیا می توان خسارات مازاد بر دیه را گرفت ؟؟
در جواب با توجه به اختلاف نظرهای موجود در مواردی دیوان عالی کشور با صدور رای اصراری
پرداخت خسارت مازاد بر دیه را پذیرفته است
ضرر و زیان معنوی :
زیان معنوی عبارت از صدمات روحی یا هتک حیثیت و اعتبار شخصی، خانوادگی یا اجتماعی است
در جرایم افترا و نشر اکاذیب در ماده ۶۹۸ق.م.ا صراحتا به خسارت معنوی اشاره نموده است
و در مواد ۱و۲قانون مسولیت مدنی خسارت معنوی قابل مطالبه است
و تبصره ۱ماده ۱۴ق.آ.د.ک (جبران خسارت معنوی از قبیل الزام به عذر خواهی و درج حکم کیفری در جراید و امثال ان شناخته شده است
منافع ممکن الحصول
یعنی منافع ممکن الحصول به مالی تعلق می گیرد که آن مال قابل تلف شدن باشد
این منافع عبارت است از منافعی که حصولش قریب به یقین یا ممکن بوده اما در نتیجه ارتکاب جرم
از کف مجنی علیه خارج می شود مثلا راننده تاکسی در نتیجه تصادفی مجروج شود
به طوری که برای درمان مصدومیتش لازم شود یک یا دو ماه بستری شود.که این شخص حق
مطالبه منافع از دست رفته را داد.
با مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم، از سوی بزه دیده، تکالیفی برای دادگاه مقرر گردیده است، ازجمله آنکه دادگاه مکلف است:
- در خصوص ضرر و زیان مدعی خصوصی، ضمن صدور رای کیفری، طبق ادله و مدارک موجود، رای مقتضی صادر نماید.
- اگر رسیدگی به ضرر و زیان مستلزم تحقیقات بیشتر باشد، در این صورت دادگاه رای کیفری را صادر و پس از آن به دعوای ضرر و زیان رسیدگی می کند.
به موجب قوانین موضوعه و مقررات جاریه و رویه قضایی، اگر دعوای ضرر و زیان ناشی از جرم ابتدا در دادگاه حقوقی اقامه شود،
دعوای مذکور قابل طرح در دادگاه کیفری نمی باشد.
مگر اینکه مدعی خصوصی پس از اقامه دعوا در دادگاه حقوقی، متوجه جنبه کیفری نیز شود
که در این صورت می تواند با استرداد دعوا از دادگاه حقوقی، به دادگاه کیفری مراجعه نماید
