توقیف غیر قانونی
توقیف غیر قانونی ، بر اساس ماده 583 قانون مجازات هرکس از مقامات یا مامورین دولتی یا نیروهای مسلح یا غیر آنها بدون حکمی از مقامات صلاحیتدار در غیر مواردی که در قانون جلب یا توقیف اشخاص را تجویز نموده شخصی را توقیف یا حبس کند یا عنفا در محلی مخفی نماید به یک تا سه سال حبس یا جزای نقدی از ۶ تا ۱۸ میلیون ریال محکوم خواهد شد.
اصل ۳۲ قانون اساسی: هیچ کس را نمی توان دستگیر کرد مگر با حکم و ترتیبی که قانون معین می‌کند در صورت بازداشت، موضوع اتهام باید با ذکر دلایل بلافاصله کتبا به متهم ابلاغ و تفهیم شود و حداکثر ظرف مدت ۲۴ ساعت پرونده مقدماتی به مراجع صالح قضایی ارسال و مقدمات محاکمه در اسرع وقت فراهم گردد متخلف از این اصل طبق قانون مجازات می‌شود.
توقیف غیر قانونی
آرای دیوان عالی کشور
رئی شعبه 2 دیوان عالی کشور : تحت نظر داشتن کسی ملازمه با توقیف او در محل مخصوص به نحوی که بازداشت غیرقانونی بر آن صدق کند ندارد.
رای شعبه2 دیوان عالی کشور : اگر در یک قضیه اشخاص متعدد تحت تعقیب درآمده
و طبق یک دستور توقیف شده باشند
عرفا نمی‌توان دستور دهنده را مرتکب چند عمل دانست.
اگر سمت متهم ایجاب می نمود که برای تعقیب متهمین اقدام به واسطه همین اقدام نماید
رسیدگی به تقصیر او مطابق مقررات اداری باید در دادگاه اداری مربوط به عمل آید.
رئیس شعبه ۵ دیوان عالی کشور : اگر افسر شهربانی به دستور مافوق کسی را توقیف کند
و تشخیص شود که از جهت مقررات اداری به اطاعت از آمر مجبور بوده است قابل مجازات نیست.
رئیس شعبه ۵ دیوان عالی کشور: در مورد جرم توقیف غیرقانونی
اگر متهم در تمام مراحل عمل خود را مبتنی به دستور مافوق خود نموده
و از بعضی اوراق نیز همین طور استنباط شود
دادگاه نبایستی بدون توجه به اجبار اداری متهم به اطاعت امر آنان مبادرت به صدور رای محکومیت نماید.
حبس غیر قانونی
نظریات اداره حقوقی
نطریه : توقیف غیر قانونی اشخاص موضوع ماده ۵۸۳ قانون تعزیرات است چنانچه توسط مقامات و مامورین دولتی به عمل آید چون جنبه سوء استفاده از مقام را نیز داراست که مربوط به نظم عمومی باشد قابل گذشت نیست گذشت شاکی خصوصی در این مورد طبق ماده ۲۲ قانون از موجبات تخفیف مجازات باشد.
نظریه : جلب افراد بر خلاف قانون و یا بدون داشتن حکمی از سوی مقامات صلاحیتدار جرم و دارای جنبه عمومی است
و برای تعقیب آن نیاز به درخواست شاکی یا مدعی خصوصی وجود ندارد و راسا قابل تعقیب و مجازات است.
نطریه : تفاوتی نیست بین آنکه جرم ارتکابی مذکور در مواد 583 و 586 قانون مجازات اسلامی از سوی مامورین دولتی و یا نیروهای مسلح و یا افراد عادی و غیر دولتی ارتکاب شود.
